Onderweg naar een duurzaam treinstation

Een treinstation is hoogstwaarschijnlijk niet het eerste waar je aan denkt bij het woord duurzaamheid. Toch doet de gemeente Zwolle een aanzet om station Zwolle te verduurzamen met de toekomstige aanleg van een nieuwe loopbrug over het spoor. Deze loopbrug, genaamd de Passerelle, staat volop in het teken van circulariteit door het grootschalige gebruik van hout en het geheel aan planten, struiken en bomen dat er te vinden zal zijn. De bouw voor dit prestigieuze project zal in 2023 van start gaan en verbindt dan de oude binnenstad en het nieuw ontwikkelde gebied aan de andere kant van het spoor met elkaar.

Om beter te begrijpen hoe dit bijzondere project tot stand is gekomen, gingen wij in gesprek met Rutger van der Meer. Rutger is senior architect bij Next Architecten en heeft een belangrijke rol gespeeld in de totstandkoming van de Passerelle. Hij neemt ons mee in het verloop van dit project en welke uitdagingen daarbij kwamen kijken.

Anouk Bolsenbroek en Thierry Affolter in gesprek met Rutger van der Meer

Een ambitieuze opdrachtgever

Hout is niet het meest voor de hand liggende materiaal in de huidige markt en voor een project als de Passerelle. Dergelijke projecten worden meestal gebouwd in beton of staal en opdrachtgevers zijn vaak terughoudend in het experimenteren met andere materialen. Toch was de opdrachtgever, de gemeente Zwolle, van mening dat het gebruik van hout een uitgangspunt moest zijn binnen het ontwerp. Ook het enthousiasme van ProRail heeft een belangrijke rol gespeeld in de keuze voor hout. Volgens Rutger ligt hier dan ook de basis van het succesvolle project. Zowel de ontwerpers, als de opdrachtgever wilden een ontwerp neerzetten dat duurzaam was en om deze ambitie te bereiken was het gebruik van hout essentieel.

De voordelen van hout

De keuze voor hout kwam niet alleen vanuit de ambitie voor een duurzaam project. Er zitten namelijk meerdere voordelen aan het gebruik van hout. Zo is hout lichter dan veel andere materialen. Dat bespaart kosten op het gebied van transport. Daarnaast is het bouwen met hout relatief stiller. Hierdoor is er minder overlast tijdens de bouw van een ontwerp in vergelijking met betonnen of stalen constructies.

Een oplossing voor verkeershinder

Verkeershinder is een probleem waar vaak mee geworsteld wordt tijdens het bouwen van dergelijke projecten. De opdrachtgevers waren positief verrast door de oplossing die hiervoor bedacht was binnen het voorstel. Tijdens het aanleggen wordt een aparte weg geplaatst, die bestaat uit stalen platen. Via deze weg worden de materialen naar de bouwplaats gebracht, waardoor verkeershinder zo min mogelijk plaatsvindt. Na de bouw kunnen deze stalen platen gemakkelijk weggehaald worden.

Het kostenplaatje

Een algemene opvatting over hout is dat het duurder is dan beton en staal. Ook binnen dit project was dit een discussiepunt. Gezien de grootte, 127 meter lang en 10 meter breed, is dit ook te begrijpen. Binnen deze discussie werd door zowel de gemeente als de houtconstructeur geadviseerd om de constructie te bouwen met een betonnen dek. Ondanks de mogelijk hogere kosten, die verbonden zitten aan het gebruik van hout, maakten de ontwerpers en ProRail zich hard voor een houtendek en mede hierdoor bevat het uiteindelijke ontwerp geen betonnen-, maar een houtendek. Rutger stelt daarnaast dat hij zijn twijfels heeft over het verschil in kosten met andere materialen voor dit project. Volgens hem zouden de kosten voor dit project niet veel hebben gescheeld in een ander materiaal. Door de algemene opvatting over de hogere kosten van hout wordt het materiaal vaak snel afgeschreven. Dit gaat echter niet altijd op en het is belangrijk dit per project te berekenen.

Lessons learned?

Dit project behoort uiteindelijk tot de succesverhalen waarin duurzaamheid en het gebruik van hout een centrale rol hebben ingenomen. Als antwoord op onze vraag “Welke lessen kunnen we meenemen uit dit project?” gaf Rutger een aantal punten mee. Het droog houden en ventileren van hout is het belangrijkste voor de levensduur van een brug waarin hout is verwerkt. Zorg er dus voor dat dit wordt meegenomen in het ontwerp. Daarnaast is het van belang dat de constructie onderhoudsonafhankelijk is. Je wilt een constructie waarbinnen de levensduur zo min mogelijk ter discussie staat. Dit moet dus niet afhankelijk zijn van eventuele onderhoudsdiensten die jaarlijks plaats moeten vinden. Zorg ervoor dat ook dit wordt meegenomen in de ontwerpfase van het project.