Jeroen Nagel van Rijkswaterstaat over de transitie die ons te wachten staat

Het is duidelijk dat de bouw moet verduurzamen, maar hoe we dit precies moeten doen blijft een brandende vraag. Veel opdrachtgevers kijken hoopvol in de richting van gemeenten en het rijk. Om de stand van zaken binnen Rijkswaterstaat aan de tand te voelen, gingen wij in gesprek met Jeroen Nagel. Jeroen is adviseur circulaire economie bij Rijkswaterstaat en is sinds een jaar ook verantwoordelijk voor advies op het gebied van de bossenstrategie. Een van zijn voornaamste taken is adviseren op de transitie naar een circulaire economie.

Zinzi Stasse en Thierry Affolter in gesprek met Jeroen Nagel 

De transitie binnen Rijkswaterstaat

Rijkswaterstaat is een belangrijke organisatie in de transitie naar een circulaire economie. Naast de kennis en expertise die de organisatie in huis heeft, kijken veel opdrachtgevers naar de richtlijnen die Rijkswaterstaat stelt voor de bouw van verschillende projecten. Wij stelden daarom de relevante vraag: ‘Hoe verloopt de transitie naar het gebruik van meer biobased materialen binnen Rijkswaterstaat?’. Volgens Jeroen verloopt dat nog vrij moeizaam. Ook binnen Rijkswaterstaat worstelt men met de transitie naar een circulaire economie, waarin meer biobased materialen een grote rol spelen. En toch kan gesteld worden dat er in de afgelopen jaren stappen zijn gezet. De expertise op het gebied van biobased materialen begint te groeien en de ervaring neemt toe. Zo wordt meer gekeken naar de mogelijkheden van hout in constructies en wordt, waar mogelijk, hout toegepast. Daarnaast is er meer activiteit op het gebied van van biobased asfalt. De ontwikkeling hiervan is nog in een beginnend stadium, maar het biedt mogelijkheden voor de toekomst. Tot slot is het onderwerp biobased materialen inmiddels structureel onderdeel in het transitiepad voor civiele kunstwerken, onderdeel van de strategie Klimaatneutrale en Circulaire Rijksinfraprojecten 2030. Hierdoor heeft de toepassing van biobased materialen daadwerkelijk een plek gekregen op de transitieagenda van Rijkswaterstaat. Jeroen kijkt, op basis van deze ontwikkelingen, hoopvol naar de komende jaren.

De doelen van Rijkswaterstaat

Met onder andere het oog op deze klimaatdoelen voor 2030 streeft Rijkswaterstaat naar Circulair werken in 2030. In het Rijksbrede programma Circulaire economie, met vijf transitieagenda’s waarvan één de bouw, worden de doelen van circulaire economie nu aangescherpt met specifieke doelen per productgroep. Hoe deze specifieke doelen eruit komen te zien is nog niet helemaal duidelijk. Wel kan gezegd worden dat de doelen zich richten op het verbeteren van de prestaties van beton, asfalt, staal, koper en dergelijke grondstoffen. Daarnaast is aandacht voor substitutie, bijvoorbeeld met biobased materialen.

Ontwerpers van bijvoorbeeld een kunstwerk hebben nog steeds de vrijheid om materiaal te kiezen, zolang ze voldoen aan de gestelde eisen. Deze eisen worden gebaseerd op steeds verder aangescherpte MKI-prestaties (waaronder CO2), aangevuld met circulariteitseisen. Jeroen verwacht dat er, na verdere ontwikkeling, meer materiaal specifieke voorschrijvingen komen.

Het belang van kennis voor de toekomst

Jeroen is hoopvol over de mogelijkheden in de toekomst. Het is van belang dat de biobased- en houtsector zich blijft ontwikkelen en dat ontwerpers houten constructies blijven aanleveren. In Scandinavische en andere ‘houtlanden’ wordt veelvuldig met hout gebouwd, de kennis is er dus al. Om uiteindelijk tot een transitie te komen moet deze kennis gedeeld worden, moet het onderwerp van gesprek blijven en zo komen we tot meer vertrouwen in bouwen met biobased materialen. Momenteel zijn opdrachtgevers vrij behoudend in het experimenteren met materialen, dat komt mede door een gebrek aan kennis over de ontwerpen of bijvoorbeeld de lange termijn effecten van andere materialen.

Het opbouwen en tegelijkertijd ook delen van meer technische kennis en expertise op het gebied van biobased materialen is essentieel voor het opschalen van de toepassing van biobased materialen. Het is aan ons allen om ervoor te zorgen dat we kennis ontwikkelen en verspreiden, om zo gezamenlijk te werken aan het verduurzamen van de bouw.

Interessante informatie:

• Lees hier meer over hoe Rijkswaterstaat klimaatneutraal en circulair te werk gaat.
• Bekijk hier het Roadmap Programma van Rijkswaterstaat voor een circulaire economie in de GWW.
• Lees hier meer over de ontwikkelingen van Rijkswaterstaat's Programma circulaire economie in de GWW.
• Meer informatie over kennis voor de circulaire economie vind je hier.
• Bekijk hier het retoursysteem voor hout in de infrasector.